Wirangrong

VIII

 WIRANGRONG

1

Densamya marsudeng budi,   wiweka dipunwaspaos,   aja dumeh dumeh bisa muwus,   yen tan pantes ugi,   sanadyan mung sakecap,   yen tan pantes prenahira.

2

Kudu golek mangsa ugi,   panggonan lamun miraos,   lawan aja age sira muwus,   dununge den kesthi,   aja age kawedal,   yen durung pantes rowangnya.

3

Rowang sapocapan ugi,   kang pantes ngajak calathon,   aja sok metua wong calathu,   ana pantes ugi,   rinungu mring wong kathah,   ana satengah micara.

4

Tan pantes akeh ngawruhi,   mulane lamun miraos,   dipun ngarah-arah ywa kabanjur,   yen sampun kawijil,   tan kena tinututan,   mulane dipun prayitna.

5

Lan maninge wong ngaurip,   aja ngakehken supaos,   iku kagwe reged badanipun,   nanging mangsa mangkin,   tan na etung prakara,   supata ginawe dinan.

6

Den padha gemi ing lathi,   aja ngakehken pipisoh,   cacah-cucah srengen ngabul-abul,   lamun andukani,   den dumeling dosanya,   mring abdi kang manggih duka.

7

Lawan padha den pakeling,   teguhena lair batos,   aja ngalap randhaning sadulur,   sanak miwah abdi, kanca rewang sapangan,   miwah maring pasanakan.

8

Gawe salah grahitani,   ing liyan kang sami anon,   nadya lilaa lananganipun,  kang angrungu elik,   ing batin tan pitaya,   mangsa kuranga wanodya.

9

Tan wurung dipuncireni,   ing batin ingaran rusoh,   akeh jaga-jaga jroning kalbu,   arang ngandel batin,   ing tyase padha suda,   pangendele mring bandara.

10

Ana cacad agung malih,  anglangkungi saking awon,   apan sakawan iku kenipun,   dhingin wong madati,   pindho wong ngabotohan,   kaping tiga wong durjana.

11

Kaping sekawane ugi,   wong ati sudagar awon,   mapan suka sugih watekipun,   ing rina lan wengi,   mung bathine den etang,   alumuh lamun kalonga.

12

Iku upamane ugi,   duwe dhuwit pitung bagor,   mapan nora marem ing tyasipun,   ilanga sadhuwut,   gegetun patang warsa,   padha lan ilang saleksa.

13

Wong ati sudagar ugi,   sabarang prakara tamboh,   amung yen ana wong teka iku,   anggagawe ugi,   gagadhen pan tumranggal,   ulate teka sumringah.

14

Dene wong durjana ugi,   nora nana kang denbatos,   rina wengi amung kang denetung, duweke lyan nenggih,   dahat datan prayoga,   kalamun watek durjana.

15

Dene bobotoh puniki,   sabarang pakaryon emoh,   lawan kathah linyok para padu,   yen pawitan enting,   tan wurung anggagampang,   ya marang darbeking sanak.

16

Nadyan wasiyating kaki,   nora wurung dipunedol,   lamun menang endang gawe angkuh,   pan kaya bupati,   weweh tan ngarah-arah,   punika awoning bangsat.

17

Kabutuh pisan mamaling,   tinitenan saya awon,   apan boten wonten panedipun, pramilane sami,   sadaya nyinggahana,   anggugulang ngabotohan.

18

Dene ta wong kang madati,   kesede kaamoran lumoh,   amung ingkang dadi senengipun,   ngadhep diyan sarwi,   linggih ngamben jejegang,   sarwi leyangan bedudan.

19

Yen leren nyeret adhidhis,   netrane pan merem karo,   yen wus ndadi awake akuru,   cahya biru putih,   njalebut wedi toya,   lambe biru untu pethak.

20

Beteke satron lan gambir,   jambe suruh arang wawoh,   ambegane sarwi melar-mingkus,   watuke anggigil,   jalagra aneng dhadha,   tan wurung ngestob bolira.

21

Yen mati nganggo ndalinding,   suprandene nora kapok,   iku padha singgahana patut,   aja na nglakoni,   wong mangan apyun ala,   uripe dadi tontonan.

22

Iku kabeh nora becik,   aja na wani anganggo,   panggawe patang prakara iku,   den padha pakeling,   aja na wani nerak,   kang nerak tan manggih arja.

23

Lawan ana waler malih,   aja sok anggung kawuron,   nginum sajeng tanpa mangsa iku, endi lire ugi,   angombe saben dina,   pan iku wateke ala.

24

Kalamun wung wuru ugi,   ilang prayitnaning batos,   nora ajeg barang pikiripun,   elinge ing ati,   pan baliyar-baliyar,   endi ta ing becikira.

25

Lan aja karem sireki,   ing wanodya ingkang awon,   lan aja mbuka wadi sireku,   ngarsaning pawestri,   tan wurung nuli corah,   pan wis lumrahing wanita.

26

Tan bisa simpen wawadi,   saking rupeke ing batos, pan wus pinanci dening Hyang Agung,  nitahken pawestri,   apan iku kinarya, ganjaran marang wong priya.

27

Kabeh den padha nastiti,   marang pitutur kang yektos,   aja dumeh tutur tanpa dhapur,   yen bakale becik,   den anggo weh munfangat,  kaya pucung lan kaluwak.

Dijupuk saka:

http://bukuj.blogspot.com/2014/04/mengurai-nasihat-filsafat-kehidupan.html